Kıdem Tazminatı Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Kıdem tazminatının ne olduğu ve nasıl hesaplandığı her çalışanın mutlaka bilmesi gereken konulardan birisidir. Çalışma süresi ve maaş baz alınarak ödenen kıdem tazminatı, işten çıkarılma gibi durumlarda çalışanın temel haklarından birisidir.

Kıdem tazminatı; çalışanın iş akdinin işveren tarafından feshedilmesi ile çalışanın doğan hakkıdır. Bir çalışan, işveren tarafından işten çıkartılıyor ise o çalışan kıdem tazminatı alma hakkına sahip olur. Bu durumda işverenin ödemekle mükellef olduğu tazminata Kıdem tazminatı adı verilir. Bu tazminattan faydalanmak için çalışan bazı şartları karşılıyor olması gereklidir.

Kıdem Tazminatı Nedir?

Kıdemi tazminatı nedir nasıl hesaplanır öğrenmek için öncelikle kıdem tazminatının ne olduğuna dair detaylı bilgi sahibi olmak gerekir. Kıdem tazminatı, sigortalı olarak her çalışanın hakkı olan tazminat türüdür. Ancak çalışanın bu tazminatı hak etmesi için bazı şartları karşılaması gereklidir.

4857 İş Kanunu’na göre işveren çalışanın işine son verir ise işveren kıdem tazminatı ödemek zorundadır. Bu noktada çalışan kişinin çalıştığı süre baz alınarak tazminatın miktarı hesaplanır. Diğer bir taraftan kıdem tazminatı, çalışanın emeğidir. Dolayısıyla da birçok işveren tarafından caydırıcı olma özelliği de taşır ve haksız işten çıkarma durumlarının önüne geçer.

Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

Kıdem tazminatı nedir nasıl hesaplanır sorusunun cevabı çalışanın çalışma süresinde gizlidir. İşverenin işten çıkardığı çalışanın kıdem tazminatı hesaplanırken kıdemine yani diğer bir deyişle çalıştığı süre baz alınarak hesaplama yapılır.

Öncelikle kişinin toplam çalışma süresi hesaplanarak bu süre yıl olarak son brüt ücret ile çarpılır. Şayet kişi bu iş yerinde en az 1 yılını doldurmamış ise süre yıl olarak değil gün olarak hesaplanarak bulunur ve çalıştığı günler brüt ücret ile çarpılır. Sonuçlar toplandığında ise ortaya çıkan sonuç kişinin kıdem tazminatını ortaya koyar.

İşten çıkarılan kişinin çalışma süresi 1 yıldan fazla küsuratlı ise bu durumda da yıldan artan günden oranlanarak küsurat olarak sonuçlara eklenir. Bu sayede kişinin kıdem tazminatı net olarak ortaya çıkar.

Kıdem Tazminatı Şartları

İşten çıkarılan bir çalışanın kıdem tazminatını hak etmesi için bir takım şartları karşılaması gereklidir. Bu şartların başında çalışanın söz konusu işyerinde en az 1 sene boyunca sigortalı olarak çalışmak gelir. Bu şartların akabinde işveren kişinin işine sebep olmaksızın son vermişse çalışan kıdem tazminatını hak etmiş olur.

Şayet çalışan kişi işinden kendi isteği ile istifa ederse kıdem tazminatı hakkı doğmaz. Ancak 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesinde belirtildiği gibi sağlık sorunları, ahlak dışı muamele görme, gözaltına alınma ve zorlama gibi haklı fesih durumu ile istifa söz konusu ise kıdem tazminatı hakkı doğar.

İşveren Çalışanın İşine Son Verip Kıdem Tazminatını Ödemeyebilir mi?

Kıdem tazminatı nedir nasıl hesaplanır sorusuyla birlikte en çok sorulan sorulardan birisi de işverenin çalışanın işine son verdiğinde kıdem tazminatını ödememe hakkının olup olmadığıdır.

İşveren tarafından işine son verilenin kişinin kıdem tazminatını hak edip etmediğine yönelik ilk etapta işten çıkarılma sebepleri araştırılır. Eğer çalışan, işveren tarafından geçerli bir sebep olmaksızın sebepsiz işten çıkarmış ise kıdem tazminatını ödemek durumundadır. Bu durumda kıdem tazminatı, işten çıkarılan çalışanın yasal hakkıdır ve işveren kıdem tazminatını ödemekle yükümlüdür.

Kıdem tazminatı, sebepsiz işten çıkarılmalar da doğan bir hak iken bazı durumlarda da kaybedilen bir haktır. Örneğin; çalışan mazeretsiz şekilde sürekli işe geç geliyorsa, iş yerinde huzursuzluk yaratıyorsa ve ahlak dışı davranışlar sergiliyor ise işveren bu sebeplerden dolayı çalışanın işine son vererek kıdem tazminatı ödememe hakkına sahiptir.